1. Dress code – historia, rola i znaczenie ubioru

1.13. Podstawy etykiety w biznesie

„Tam gdzie jest etykieta, panuje zasada poszanowania godności drugiego człowieka”

Edward Pietkiewicz

W sytuacjach zawodowych płeć a także wiek przestaje mieć znaczenie. Liczą się pozycja i stanowisko, stąd podstawowa zasada we wzajemnych relacjach na gruncie służbowym to zasada precedencji czyli pierwszeństwa.

Etykieta, czyli zbiór zasad postępowania i zachowania , znajomość obyczajów i form towarzyskich nazywana często savoir vivre  jest absolutnie niezbędna  nie tylko w relacjach osobistych ale przede wszystkim na gruncie relacji biznesowych. Przestrzeganie etykiety i zwiazanego z nią protokołu  reguluje wzajemne relacje  pomiędzy partnerami, podwładnym i przełożonym, kobietą i mężczyzną na płaszczyżnie zawodowej. Pozwala lepiej i łatwiej dostosować się do określonych sytuacji.

Zgodnie z  biznesową etykietą   w sytuacjach zawodowych płeć a także wiek przestaje mieć znaczenie. Liczą się pozycja i stanowisko, stąd podstawowa zasada we wzajemnych relacjach na gruncie służbowym to zasada precedencji czyli pierwszeństwa, której podstawą jest nie wiek  i płeć a stanowisko lub ranga. W biznesie tak jak w dyplomacji istnieją ściśle określone zasady pierwszeństwa, których nieprzestrzeganie może wprowadzić zamieszanie, złą atmosferę i stanowić poważny afront czyli poważne komplikacje biznesowe.

W życiu zawodowym nie obowiązują zasady, w których mężczyzna troszczy się i dba o kobietę tylko dlatego, że jest kobietą. Powszechność pracy zawodowej kobiet na zbliżonych lub równorzędnych stanowiskach to zjawisko dosyć nowe. Kobiety długo walczyły o równouprawnienie w pracy i szacunek dla swoich osiągnięć zawodowych z uwagi na wykształcenie i profesjonalizm  a nie z uwagi na płeć. Konsekwencją tego jest więc zrównanie przywilejów wynikających z płci, stąd wzajemne relacje mężczyzn i kobiet na gruncie zawodowym odbiegają od powszechnie przyjętych norm w życiu towarzyskim. Status jest ważniejszy niż płeć. W przypadku podległości służbowej zawsze ważniejsza jest osoba o wyższej pozycji. Jednak niezależnie od pełnionej funkcji i zajmowanego stanowiska kobieta winna budzić szacunek i sympatię. Z tego także płynie zasada, że kobiety swoim wyglądem zewnętrznym w okolicznościach służbowych nie podkreślają swojej płci  i nie epatują seksapilem jeśli chcą być oceniane nie po wyglądzie a po dokonaniach.

We wspólczesnym świecie spotyka sie wiele kobiet pełniących funkcje kierownicze.Wobec tych kobiet  obowiązuje nie tylko przestrzeganie protokołu ale często także obowiązuje  zasada kurtuazji. Wyraża sie ona w sposobie bycia  np. mężczyzna wstaje  by kobietę przywitać, siada dopiero kiedy ona usiądzie, otwiera drzwi i przepuszcza w wejściu, pomaga wysiąść z samochodu czy przenieść cięzszy bagaż.

Należy  zawsze pamiętać, że grzeczność, uprzejmość i szacunek dla innych obowiązuje zawsze i wszędzie niezależnie od stanowiska, wieku i płci  i jest miernikiem kultury osobistej. Dodatkowo warto dodać , że opisane przeze mnie zasady obowiązują w krajach europejskich i w USA. W krajach z innego niż zachodni kręgu kulturowego pozycja kobiet może być inna. Ważne aby nasze zachowanie uwzględniało normy danego kręgu kulturowego, oznacza to szacunek i ułatwia komunikację. Zasada ta zwana zasadą dostosowania reguluje różnice w interpretacji etykiety w krajach o odmiennej kulturze.

Biznesowy savoir vivre:

Poniżej przedstawiam podstawowe różnice w stosunku do towarzyskiego savoir vivre’u przy założeniu, że osoby przeciwnej płci reprezentują podobny status zawodowy.

• mężczyzna nie musi przepuszczać kobiety pierwszej przez drzwi i nie otwiera ich dla niej. Należy jednak pamiętać o przytrzymaniu otwartych drzwi, gdy za nami wchodzą kolejne osoby. W przypadku wind obowiązuje zasada, że wchodzą najpierw osoby stojące najbliżej drzwi bez względu na płeć czy stanowisko,
• kobieta wstaje przy powitaniu,
• kobieta pierwsza kłania się przełożonemu (choć uprzejmy szef zawsze ukłoni się pierwszy),
• mężczyzna ma prawo pierwszy wyciągnąć rękę na powitanie,
• przy prezentacji nie przedstawiamy kobiecie mężczyzny  a osobie zajmującej wyższe stanowisko osobę o niższej pozycji,
• kobieta może przedstawić się pierwsza wymieniając także swoją funkcję lub stanowisko,
• mężczyzna nie ma obowiązku odsuwania krzesła kobiecie i podania jej płaszcza  ale męska pomoc w tym względzie jest zawsze mile widziana),
• mężczyzna nie nosi za kobietę jej torby np. z laptopem,
• nie praktykuje się całowania kobiet w rękę ani innego typu kontaktu fizycznego na przywitanie poza   uściskiem ręki, który powinien być serdeczny , zdecydowany i krótki w połączeniu z bezpośrednim kontaktem wzrokowym,
• przy zamawianiu posiłku to gospodarz najpierw zaprasza gości do złożenia zamówienia nawet jeśli jest kobietą,
• niezależnie od płci to gospodarz reguluje rachunek w lokalu nawet jeśli to kobieta a gośćmi są mężczyźni,
• kobiety obowiązuje absolutna punktualność i słowność.

Lektury

Irena Kamińska Radomska „Etykieta biznesu” Wydawnictwo Studio EMKA Warszawa 2009

Barbara Pachter „Biznesowy savoir-vivre” Wydawnictwo Helion 2008

Edward Pietkiewicz „Dobre obyczaje” Centrum Informacji Menedżera Warszawa 1996

Cezary Ikanowicz  „Etykieta biznesmena” Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Warszawa 2010